Kategoriler
Diğer

Dağlık Karabağ çatışması: Azerbaycan’ın kayıpları

Azerbaycan ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ’da 27 Eylül günü başlayan çatışmalar birkaç başarısız ateşkes girişimi ve anlaşmasının ardından sonunda Rusya’nın müdahil olmasıyla şimdilik sona erdi.

Rusya Kafkaslar’daki etkinliğini kanıtlamak istermişçesine etkili bir şekilde Azerbaycan ve Ermenistan tarafını 9 Kasım günü masaya çekerek ateşkes istediğini deklare etti ve Azerbaycan ile Ermenistan tarafı Rusya’nın anlaşma maddelerine imza attılar.

Dağlık Karabağ’da 44 günlük çatışma süresince, -ki burada özellikle “çatışma” kavramının kullanıldığını ifade etmek gerekiyor çünkü bölgede taraflar arasında yaşanan şeye savaş demek, en azından bildiğimiz konvansiyonel bir savaş benzetmesi yapmak mümkün değil. Daha çok, yüksek yoğunluklu çatışma denilebilir.- gerek Azerbaycan, gerekse Ermenistan tarafı olsun, sahadaki askeri hünerlerini belli oranda sergilediler. Bölgedeki çatışmalarda şüphesiz en fazla dikkat çeken, Baykar Savunma tarafından üretilen Bayraktar TB2 silahlı insansız hava araçlarının Azerbaycan ordu güçlerine sağladığı muazzam boyutlu destekti.

Bayraktar TB2’lerin yanında İsrail menşeli Harop kamikaze drone’ların da cephe hattında etkili saldırılar gerçekleştirdiğini, Rus hava savunma sistemlerine sahip Ermenistan güçlerini tam anlamıyla bozguna uğrattığını söylemek mümkün.

Azerbaycan ordu güçleri uzun yıllardır Ermenistan’ın işgali altında bulunan Dağlık Karabağ ve çevresindeki bölgelerde kapsamlı bir ilerleme sağladı. Çatışmaların ilk başladığı günlerde gösterdiği refleks, Azerbaycan ordusunun sahada gelecek süreç içerisindeki üstünlüğünü hissettirir nitelikteydi. Arazinin zorlu koşullarına rağmen Ermenistan güçleri karşısında ilerleyen Azerbaycan ordusu birçok bölgeyi geri almayı başardı.

Türk yapımı Bayraktar TB2’lerin Ermenistan güçlerine ait mevzilere yönelik gerçekleştirdiği saldırılara ait görüntüler Azerbaycan Savunma Bakanlığı tarafından neredeyse anbean sosyal medya platformları üzerinden dolaşıma sokuldu. Bu görüntülerde Ermenistan güçlerine bağlı piyadeler, askeri araçlar, lojistik konvoylar, askeri mevziler ve sığınakların etkili bir şekilde hedef alındığı açıkça görülmekteydi.

Azerbaycan ordu güçleri, bu muazzam boyutlu hava desteği karşısında karadan ciddi ilerleme sağladı, bazı bölgelerde ilerlemeye dahi gerek kalmadan, düzenlenen hava saldırılarıyla Ermenistan güçleri mevzilerini terk etti.

9 Kasım’da Rusya, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanıp 10 Kasım’da yürürlüğe giren ateşkes anlaşması sonrasında taraflar Karabağ’daki askeri faaliyetlerini sonlandırdılar. Anlaşma çerçevesinde Rusya, Dağlık Karabağ bölgesine ‘barış gücü’ ismi altında asker konuşlandırmaya başladı. Aynı zamanda Ağdam, Kelbecer ve Laçın bölgeleri de Ermenistan tarafından Azerbaycan ordu güçlerine bırakıldı.

Karabağ Anlaşması’nda taraflar taahhütlerini yerine getirmeye devam ederken, Azerbaycan Savunma Bakanlığı bugün (3 Aralık) yayınladığı bir açıklamayla Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri’nin Dağlık Karabağ çatışmalarındaki zayiatını kamuoyuna duyurdu.

2783 ölü, 1245 yaralı

Açıklamaya göre Dağlık Karabağ’da Ermenistan ile devam eden 44 günlük çatışma döneminde 2 bin 783 Azerbaycan askeri hayatını kaybetti. Çatışmalarda yaralanan 1245 askerin ise tedavisine devam edildiği kaydedildi. Ayrıca hayatını kaybeden 103 askerin kimlik tespit çalışmalarının sürdüğü, 100’den fazla askerin ise kaybolduğu ifade edildi. Bakanlık ilerleyen süreç içerisinde hayatını kaybeden askerlerin isimlerinin de açıklanacağını belirtti.

Tarafların kayıplarıyla ilgili olarak görsel doğrulamayla sağlanmış detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Konuyla ilgili olarak görüştüğüm bazı Azerbaycan kaynakları, resmi olmayan rakamların da dolaşımda olduğunu bu rakamlara göre Azerbaycan ordu güçlerinin kaybının 5 bin civarında olduğunu ifade ediyor. Biraz fazla gibi görünen bu her iki rakam da Azerbaycan’da olağanüstü bir tepkiyle karşılanmadı. İlk edilen izlenimlere göre ülke içi muhalefet kayıplarla ilgili rakamlar konusunda bir tepki göstermedi.

Tabi ki ilk akla gelen soru, insansız hava araçlarıyla sağlanan destek olmasına rağmen Azerbaycan ordusunun Karabağ’da nasıl bu kadar kayıp verdiğidir. Şüphesiz hava araçlarının desteği olmasa bu rakam katlanmış bir şekilde önümüzde duruyor olacaktı. Dahası, çatışma süresince servis edilen görüntüler ve medya kaynaklarının oldukça sınırlı şekilde yaptığı aktarımlar nedeniyle hatrı sayılır bir çoğunluk Azerbaycan ordusunun bu denli bir kayıp vermiş olabileceğini tahmin etmiyordu.

Bununla birlikte Ermenistan tarafının verdiği kaybın çok daha fazla olduğunu eklemek gerekli. Ermenistan tarafı 14 Kasım’da yaptığı açıklamada, Dağlık Karabağ’da 44 gün süren çatışmalar neticesinde 2 bin 317 askerinin öldüğünü açıklamış olsa da gerçek rakamın bunun çok üzerinde olduğu biliniyor.

Azerbaycan’ın verdiği kayıpların neden bu kadar yüksek olduğu konusuna değinecek olursak, bunu birkaç nedeni var, bunlar arasında başta gelenler, coğrafi şartlar ve Azerbaycan ordusu personelinin çatışma tecrübesizliği olarak sıralanabilir. Azerbaycan ordusunun teorik eğitimde Sovyetlerden kalma askeri gelenek nedeniyle oldukça iyi olduğu biliniyor. Ancak pratik olarak Azerbaycan ordusunun çok tecrübeli olduğu söylenemez. Nitekim bölgedeki çatışma dinamikleri incelendiğinde, insansız hava araçlarıyla sağlanan destek bir kenara konulduğunda İkinci Dünya Savaşı’nda pek de farkı olmayan bir çatışma ortamının yaşandığı anlaşılmakta.

Özellikle bazı bölgelerde Azerbaycan askerlerinin Ermenistan güçleriyle göğüs göğse çarpışmak suretiyle topraklarını geri aldıkları da hesaba katıldığında rakamın neden bu kadar yüksek olduğu daha da anlaşılabilir hale geliyor. Verilerin daha anlaşılabilir olması açısından kayıpların tam olarak hangi cephe hatlarında ve ne şekilde verilmesi şüphesiz çatışma ortamının çok daha net bir şekilde analiz edilmesine imkan sağlayacaktır. Ancak bu bilginin Azerbaycan ordu güçleri ve istisnalar dışında paylaşılacağını sanmıyorum.

Sonuç olarak bugün Azerbaycan, Dağlık Karabağ ve çevresindeki birçok bölgeyi Ermenistan’dan geri almış durumda. Her ne kadar 3 bine yakın askerin hayatını kaybettiği açıklanmış olsa da ortada Azerbaycan yönetimi ve halkı tarafından zafer olarak kutlanan dönem var.

Azerbaycan ordusu belki de sahada bu zamana kadarki en büyük tecrübesini 44 gün süren Karabağ çatışmalarında elde etti. Azerbaycan ordusu için bir dönüm noktası olan bu süreçte kaydedilen tecrübeler gelecek dönemde gerek Azerbaycan gerekse bu ülkeye sağladığı destekle gündeme gelen Türk ordusu tarafından dikkatli bir şekilde değerlendirilecek ve gelecek dönemlerde yaşanması muhtemel çatışma ortamları için yeni askeri stratejiler oluşturulmasında veya mevcut askeri stratejilerin geliştirilmesinde etkili bir şekilde kullanılacaktır.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir